De duivelskunstenaar – Pieter Steinz2 min read

De duivelskunstenaar is een aardig boekje van de helaas te jong gestorven Pieter Steinz over het mythische verhaal van Faust, die in de late middeleeuwen echt geleefd schijnt te hebben. Van die historische Faust is vrijwel niets met zekerheid te zeggen en de verhalen hebben waarschijnlijk ook maar weinig met hem te maken.

De Duitsers hebben naderhand van Faust, een rondreizende wichelaar en oplichter, en volgens Melanchthon ‘het schijtgat van vele duivels’, snel een Herr Doktor gemaakt, want wie in Duitsland geen Herr Doktor is, is het niet waard om genoemd te worden.

Het thema van een persoon die zijn ziel aan de duivel verkocht, wat voor bijgelovige lieden diens plotselinge succes verklaarde, bleek enorm aan te slaan en verspreidde zich over een groot deel van Europa, in uiteenlopende vormen. De volkslegende inspireerde kunstenaars, waaronder Christopher Marlowe en natuurlijk Johann Wolfgang von Goethe.

Grappig om te weten dat waarschijnlijk zelfs de bekende Crossroads uit de blues van Robert Johnson misschien wel zijn terug te voeren op de kruispunten in ruisende Duitse wouden waar ontmoetingen met de duivel zouden hebben plaatsgevonden. Zo staan er meer interessante weetjes in het boek.

Steinz was meer journalist dan schrijver. De duivelskunstenaar is vlot geschreven, om niet te zeggen met een wat populair toontje. Het gaat in sneltreinvaart, waardoor het soms wel een wat droge opsomming dreigt te worden. Dit verschilt per deel van het boek. Een van de aardigste stukken vind ik de beschrijving van het bezoek aan Weimar, met de strenge Frau Henke in de bibliotheek.

Ook het hoofdstuk waarin uiteenlopende mensen vertellen wat Faust in onze tijd nog betekent, vond ik interessant om te lezen. Dat het daarbij vooral om Faust I en II van Goethe gaat, is voor mij beslist geen bezwaar. Een aantal van de in het boek beschreven plaatsen, alle verbonden aan Faust, heb ik op mijn lijstje gezet om zelf te bezoeken.