Je vriendschap is werkelijk onbetaalbaar: Brieven aan Geert van Oorschot – Willem Frederik Hermans2 min read

Schrijvers en kunstenaars hebben, zoals Reve zei, ook een winkel. De schoorsteen moet roken, er moet brood op de plank komen en het werk moet aan de man worden gebracht. Beethoven klaagde in zijn brieven steen en been over slecht betalende opdrachtgevers. In de tijd van Willem Frederik Hermans waren de zaken al iets beter geregeld, maar ook deze grote schrijver moest in het begin sappelen.

Hoewel de brieven aan uitgever Geert van Oorschot grotendeels zakelijk van aard zijn en tal van muizenissen en zakelijke beslommeringen bevatten die slechts de fanatiekste adepten belang zullen inboezemen, geven de brieven toch een aardig beeld van de tijd waarin ze geschreven zijn en het karakter van de auteur.

Wat het eerste betreft: Even een fotokopie maken was er in de jaren ’50 nog niet bij, laat staan dat men langs digitale weg snel een document kon verspreiden. Van manuscripten bestond slechts één enkele versie, die de auteur na gebruik graag retour ontving. Aan de andere kant waren de posterijen in die tijd nog dusdanig betrouwbaar en snel, dat men met een gerust hart het kostbare manuscript, waar misschien een jaar aan was gewerkt, op de post deed in het gerechtvaardigde vertrouwen dat het de volgende dag al te bestemder plaatse zou worden bezorgd.

Een aardig inkijkje wordt de lezer gegund in de oplage en het aantal verkochte exemplaren van de meesterwerken van Hermans (verrassend weinig) en het taaie werk rondom corrigeren van drukproeven en het zetten, zoals het bestrijden van het ‘hoerenjong’ (lees het boek als u niet weet welke typografisch ongewenste situatie hiermee wordt aangeduid).

Hermans komt uit de brieven naar voren als een lastige en koppige man. Soms lijkt het of hij een grap uithaalde, maar blijkt even later dat hij bloedserieus was en een halszaak maakte van de kwestie. Zo stuurde hij de uitgever een kwitantie van vijftig gulden wegens het aan een derde geven van een foto die Hermans desgevraagd had verstrekt, een affaire die jaren dooretterde.

Toch is er naast venijn ook veel humor. Hoe kinderachtig hij zich soms ook opstelde, het blijft een genot om de scherpe formuleringen van Hermans te lezen. Wie parels op laag water zoekt, zal in dit boek mooie vondsten doen.