Vrij zijn, waar je ook bent – Thich Nhat Hanh3 min read

Thich Nhat Hanh is een Vietnamese monnik uit de traditie van het boeddhisme. Hij werd in de jaren ’60 uit zijn land verbannen door het communistische regime.

Zijn grote verdienste is dat hij de essentie van de leer op een heel eenvoudige manier helder kan overbrengen. Veel westerse schrijvers over boeddhisme of aandachtig aanwezig zijn (mindfulness) gebruiken graag termen uit het Sanskriet of andere brontalen van de Oosterse leer. Thich Nhat Hanh onderscheidt zich van hen;  hij laat alle culturele, exotische franje achterwege.

Het is bijna de taal van Jip en Janneke die Thich Nhat Hanh gebruikt, maar de boodschap is diep. Waar het om gaat is leven in aandacht. Dat wil zeggen, je niet bezig houden met dingen die schadelijk zijn, zoals ongezond eten of gedoe op sociale media, maar eenvoudigweg aandacht hebben voor wat er op dit moment gebeurt, zowel om je heen als in jezelf.

Het kan daarbij helpen om de volgende regels te zeggen, hardop of in gedachten, terwijl je rustig in- en uitademt: 

Ik adem in en weet dat ik inadem.
Ik adem uit en weet dat ik uitadem.
Ik adem in en merk dat mijn ademhaling dieper is.
Ik adem uit en merk dat ik langzamer uitadem.
Ik adem in en kom tot rust.
Ik adem uit en ben ontspannen.
Ik adem in en glimlach.
Ik adem uit en laat los.
Ik adem in en ben helemaal in dit moment.
Ik adem uit en voel dat dit een wonderbaarlijk moment is.

Deze regels kun je als volgt samenvatten:

In – uit.
Diep – langzaam.
Tot rust komen – ontspannen.
Glimlachen – loslaten.
Dit moment – wonderbaarlijk moment.

Daarbij kun je rustig de tijd nemen. Dus eerst een tijdje rustig alleen ‘in… uit… in… uit… in… uit…’ Als je rustig en ontspannen bent, stap je over op ‘diep… langzaam… diep… langzaam…’, enzovoorts.

Het glimlachen is belangrijk. Thich Nhat Hanh legt uit hoe hij zelf vaak ’s nachts, in het donker op bed liggend, naar zichzelf glimlacht. Zelfs als je geen reden tot lachen hebt kun je dit doen. Het is goed om vriendelijk tegen jezelf te zijn. Een glimlach leidt tot ‘ontspanning, kalmte en vreugde’, zelfs als je aanvankelijk helemaal niet blij bent.

Thich Nhat Hanh stelt dat je niet voor een ander kunt zorgen als je niet voor jezelf kunt zorgen. Ik denk dat veel mensen dat vergeten, of bang zijn dat het egoïstisch is om voor jezelf te zorgen. Maar dat is niet zo. Anderen helpen moet geen excuus zijn om weg te lopen voor je eigen problemen. Bovendien kun je überhaupt een ander niet helpen als je niet eerst met jezelf in het reine komt. Anders help je de ander alleen maar van de regen in de drup.

De aanbevelingen van deze Vietnamese monnik zijn concreter en praktischer dan de Tien Geboden of de vaak merkwaardige voorschriften van andere monotheïstische godsdiensten. Of je nu op je eten wacht of in de rij staat, je kunt je altijd bewust zijn van je ademhaling of glimlachen. Verspil geen moment van je dagelijks leven. Elk moment is een kans om je innerlijke kracht, je vrede en je vreugde verder te ontwikkelen.

Hij geeft ook aan dat het goed is om je aandacht te richten op je ademhaling als je een sterke emotie voelt opkomen. Ook uit het wetenschappelijk onderzoek waaruit Roy F. Baumeister en John Tierney putten in hun boek Wilskracht blijkt dat je op zulke momenten, als er een sterke emotie opkomt, geen belangrijke beslissingen of zware gesprekken moet voeren.

Het geweldige van Thich Nhat Hanh vind ik dat zijn tips zo praktisch en aards zijn, volledig vrij van hoogdravendheid. Deze bijvoorbeeld:

Ik raad je aan om iedere keer dat je naar de wc gaat – iedere keer dat je je ontlast, urineert, je handen wast – dat met honderd procent aandacht te doen. Zet je gedachten even stop en doe het gewoon met plezier. Het kan heel aangenaam zijn.

Probeer het eens! Ik zou zeggen: schrijf het op een briefje en hang het op in je wc. Voor nog veel meer praktische aanwijzingen moet je deze of een van de vele andere boeken van Thich Nhat Hanh lezen.